Owoce i liście czarnej porzeczki stosuje się powszechnie w medycynie naturalnej. Poznaj właściwości i zastosowanie tych coraz mniej popularnych owoców. Dowiedz się na co stosować czarną porzeczkę i jej przetwory w codziennym życiu. Czarne porzeczki Czarne porzeczki (Ribes nigrum) mają wiele właściwości zdrowotnych. W tradycyjnej medycynie ludowej owoce stosowane są przy anginie i innych infekcjach górnych dróg oddechowych, artretyzmie czy reumatyzmie. Z kolei sok z czarnych porzeczek wspomaga leczenie migreny, problemów żołądkowo-jelitowych czy ogólnego wyczerpania organizmu. Współczesna fitoterapia poleca stosowanie czarnych porzeczek pomocniczo przy niedokrwistości, chorobach dziąseł, skazie krwotocznej, zaćmie, złej krzepliwość krwi, wypadaniu włosów i zębów, a nawet zapaleniu gruczołu krokowego. Z kolei po napary z liści czarnej porzeczki można sięgnąć w celu przyspieszenia procesu wydalania toksyn z organizmu i regulacji pracy nerek. Skład i właściwości owoców czarnej porzeczki Owoce te zawierają cukry, kwasy organiczne, kwas cytrynowy, antocyjany, pektyny (rodzaj błonnika) i sole mineralne. Jednak na tle innych owoców, owoce czarnej porzeczki wyróżniają się wysoką zawartością witaminy C, której w 100 g tych owoców jest cztery razy więcej niż w np. słynących z tej witaminy pomarańczach. Najwięcej substancji biologicznie czynnych zawierają czarne porzeczki świeżo zerwane z krzaka. Zarówno świeże owoce jak i sok z czarnej porzeczki oraz wywar z nich są niezastąpionym źródłem składników odżywczych, witamin i minerałów. Czarna porzeczka wykazuje działanie lecznicze przy: – alergiach w tym alergiach skórnych, – infekcjach dróg oddechowych, – infekcjach i chorobach układu moczowego, – zatruciach pokarmowych, – biegunkach, – chorobach układu krążenia, – stanach zapalnych stawów, – artretyzmie, – reumatyzmie, – wzmacnia tkankę łączną, hamuje proces starzenia, – poprawia wzrok, – wzmacnia odporność, – wykazuje działania oczyszczające (detox) i antynowotworowe. Cukrzyca, miażdżyca, nowotwory- czarna porzeczka na choroby cywilizacyjne Naturalne przeciwutleniacze zawarte w owocach czarnej porzeczki odgrywają także swoją rolę w leczeniu i profilaktyce chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca, miażdżyca, choroby serca czy nowotwory. Stwierdzono, iż przeciwutleniacze wykazują wysoką aktywność wobec większości wolnych rodników i reaktywnych form tlenu. Porzeczka czarna, ze względu na dużą zawartość pektyn redukuje ponadto poziom złego cholesterolu, a wypełniając żołądek, zwiększa uczucie sytości. Czarna porzeczka jest przy tym stosunkowo mało kaloryczna – 100g świeżych owoców dostarcza tylko 60kcal. Dlatego owoce czarnej porzeczki okazują się pomocne w walce z otyłością. Z uwagi na obecność antocyjanów zaleca się spożywanie soku z czarnych porzeczek w diecie przeciwmiażdżycowej. Jaskra jej nie straszna Dowiedziono także, że antocyjany zawarte w owocach czarnej porzeczki mogą stanowić skuteczne uzupełnienie terapii przeciw jaskrze. W randomizowanym, podwójnie zaślepionym, kontrolowanym badaniu przeprowadzonym przez grupę naukowców wzięło udział 38 pacjentów chorych na jaskrę otwartego kąta, którzy byli leczeni kroplami do oczu. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na dwie grupy po 19 osób. Pierwsza grupa otrzymywała antocyjany z czarnej porzeczki w dawce 50 mg/dzień, a druga – placebo. Badanie trwało aż 2 lata, a jego wyniki okazały się dość obiecujące. U uczestników otrzymujący antocyjany z czarnej porzeczki zaobserwowano poprawę przepływu krwi w naczyniach gałki ocznej. Wyniki badania wskazują, iż antocyjany zawarte w czarnej porzeczce mogą przyczynić się do poprawy widzenia u chorych na jaskrę.
E. Ambrożewicz, E. Skrzydlewska, Antyoksydacyjne właściwości czarnej porzeczki, „Farmaceutyczny Przegląd Naukowy”, nr 10 2009. E. Borowska, A. Szajdek, Składniki dietetyczne w substancje biologiczne w owocach aronii, borówki czernicy i porzeczki czarnej, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna”, nr 38 2005.
Porzeczka czarna (Ribes nigrum) jest krzewem jagodowym należącym do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). W środowisku naturalnym występuje w Europie (w tym w Polsce) oraz w Azji. Ponadto jest szeroko rozpowszechniona zarówno na profesjonalnych plantacjach jak i w przydomowych ogrodach. Krzew dorasta do 2m wysokości (o ile nie jest cięty). Posiada szeroki, rozłożysty pokrój. Ma tendencję do wytwarzania licznych pędów u nasady. Wytwarza dłoniaste 3-5klapowe liście. Kwiaty są drobne, żółtawe, niepozorne, zebrane po kilka w grona. Porzeczka kwitnie od kwietnia do maja. Latem (najczęściej w lipcu) zawiązuje kwaskawe, czarne jagody. Cała roślina wydziela specyficzny, intensywny zapach. Wymagania i uprawa Porzeczkę powinno się uprawiać w miejscach słonecznych – najlepiej na wystawie południowej lub zachodnio-południowej. Wtedy wytwarza bardziej słodkie owoce (niż okazy rosnące na stanowiskach zacienionych), a ponadto kwiaty są mniej podatne na uszkodzona przez przymrozki i chłodne temperatury. Preferuje gleby żyzne, próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe, lecz jednocześnie przepuszczalne. Nie lubi podłoży podmokłych i gliniastych. Prawidłowy odczyn gleby wynosi 6,0-6,5. Można je sadzić (jesienią – optymalnie na przełomie października i listopada - lub wiosną) na redlinach. Podłoże warto wcześniej wzbogacić obornikiem i roślinami na nawóz zielony. Głębokość sadzenia ustala się w taki sposób, aby szyjka korzeniowa znajdowała się ok. 5cm ponad poziomem gruntu. Odległość sadzenia wynosi 1,5 metra (między rzędami powinna być większa, np.: 1,8m). Porzeczkę po posadzeniu należy skrócić do 2-3 oczka, aby pobudzić wytwarzanie pędów bocznych. Roślina w czasie susz i w okresie zawiązywania owoców wymaga regularnego podlewania. Przez cały okres uprawy należy zadbać o likwidację chwastów. W uprawach amatorskich warto stosować ściółkę okrywającą, która ograniczy wyparowywanie wody z gleby i wzrost roślin niepożądanych. Od drugiego roku (przez kilka kolejnych) porzeczkę przycina się na wys. 40-50cm pozostawiając 4-6 pędów jednorocznych i 2-3 pędów dwuletnich. U starszych krzewów przycina się głównie pędy chore, uszkodzone, wrastające do wnętrza korony i nadmiernie pokładające się. Formy pienne powinno się palikować. Co roku porzeczki należy zasilać nawozami azotowymi, dawki najlepiej rozłożyć „na raty”. Zwykle podaje się 80-120 kg N/ha. Z chorób porzeczce czarnej najbardziej zagraża amerykański mączniak agrestu, zamieranie pędów, antraknoza, rewersja czarnej porzeczki i rdza porzeczkowo-wejmutkowa, ze szkodników wielkopąkowiec porzeczkowy, mszyce i przezierniki. Zastosowanie Czarną porzeczkę uprawia się ze względu na jej cenne jadalne owoce (na sprzedaż lub potrzeby własne). W 100g owoców znajduje się prawie 180mg witaminy C (kilkukrotnie więcej niż w przecenianych cytrusach). To dobry „środek” na przeziębienie, grypę i ogólne zwiększenie odporności organizmu. W ziołolecznictwie wykorzystywane są także liście (rzadziej) do leczenia dróg moczowych. Czarna porzeczka często służy do produkcji dżemów, soków, win i nalewek. W ogrodzie można ją wykorzystać do tworzenia naturalnych niskich żywopłotów (np.: z porzeczką krwistą, dziką różą, aronią). Zdjęcia: Bernt FranssonWymagania i uprawa. Porzeczka czerwona nie jest krzewem trudnym w uprawie, ale wymaga żyznych, próchniczych, lekko wilgotnych gleb o lekko kwaśnym odczynie pH i słonecznego stanowiska. Jest całkowicie mrozoodporna. Porzeczki czerwone owocują na krótkopędach, wydając największy plon na pędach 2-4 letnich.
W skrócie Czarna porzeczka - właściwości Czarna porzeczka - uprawa Czarna porzeczka - odmiany Czarna porzeczka - przycinanie Czarna porzeczka - właściwości Należąc do rodziny agrestowatych, czarna porzeczka cechuje się wysoką zawartością witaminy C i antyoksydantów. Czarne porzeczki zawierają duże ilości polifenoli, które usuwają wolne rodniki z organizmu oraz dużą ilość pektyn, czyli rozpuszczalnego błonnika, który ogranicza w naturalny sposób wchłanianie we krwi zbyt dużej ilości cholesterolu i cukru. Czarna porzeczka jest również bogata w: witaminę A biotynę kwas foliowy witaminy z grupy B sole mineralne żelazo wapń magnez W konsekwencji liście i owoce czarnej porzeczki wykorzystywane bywają na przykład w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych i schorzeń reumatycznych, w stanach zapalnych układu moczowego (zwłaszcza pęcherza moczowego), w nieżycie żołądka i jelit. Owoce czarnej porzeczki poprawiają krążenie i pracę serca, wspomagają naturalną obronę organizmu przed infekcjami (typu grypa, przeziębienie) oraz wzmacniają odporność. Czarna porzeczka zawiera działające przeciwzapalnie, ściągająco i hamująco namnażanie się bakterii garbniki, dzięki czemu wspomagają leczenie problemów skórnych takich jak np. wypryski, oczyszczając dogłębnie skórę. Odwary z liści czarnej porzeczki można wykorzystać jako płukankę do jamy ustnej. W medycynie naturalnej stosuje się go pomocniczo także przy leczeniu migreny i przy ogólnym wyczerpaniu organizmu. Czarna porzeczka należy ponadto do owoców o niskim indeksie glikemicznym – 100 g tych owoców ma 63 kilokalorie. Owoce tego krzewu wykorzystywane są do robienia soków, dżemów, powideł, sosów czy nalewek. Czarna porzeczka - uprawa Czarna porzeczka, jeśli chodzi o podłoże, w uprawie nie jest rośliną wymagającą. Najlepsze jednak dla niej warunki to gleby żyzne, choć rosnąc na ziemiach mniej zasobnych w składniki odżywcze, daje bardziej smaczne owoce. Przy uprawie czarnej porzeczki na glebach lekkich nie należy zapominać o konieczności nawadniania. Nie należy jednak sadzić krzewów czarnej porzeczki ani na glebach bardzo ciężkich i podmokłych, ani w zagłębieniach terenu, gdzie bywa dla nich zbyt wilgotno. Czarna porzeczka - odmiany Występuje wiele odmian porzeczki czarnej, ale wśród najbardziej znanych wymienia się: Andega – samopylna, daje dużo średniej wielkości, kwaśnych i aromatycznych owoców, jest odporna na mączniaka Black down – samopylna, daje dużo owoców średniej wielkości, słodkich i soczystych, świetnie nadaje się na przetwory Cadou – samopylna, daje duże słodkie owoce, które najsmaczniejsze są świeże Cassis blanc – samopylna, plenna, daje owoce średnie i białe, niezbyt aromatyczne Delbard Robusta – obcopylna, owoce duże, kwaśne i aromatyczne. Ores – Odmiana późna, dojrzewa pod koniec lipca. Wytrzymała na mróz, odporna na mączniaka i rdzę wejmutkowo-porzeczkową oraz średnio podatna na opadzinę liści. Plonuje obficie. Czarna porzeczka - przycinanie Bardzo ważne w uprawie czarnej porzeczki jest cięcie, dzięki któremu krzew może prawidłowo rosnąć. Celem pierwszego cięcia po posadzeniu jest nadanie krzewom prawidłowej formy i pobudzenie ich do wydawania nowych, owoconośnych pędów. W drugim i trzecim roku wycinane są uszkodzone, połamane lub chore oraz pokładające się na ziemi pędy czarnej porzeczki. W kolejnych latach życia krzewu należy utrzymywać czarną porzeczkę w optymalnej objętości, prześwietlając ją, a zatem usuwając stare, kilkuletnie pędy (najlepiej czteroletnie), które owocowały w poprzednich latach oraz pozbywanie się nadmiaru młodych odrostów.Liście czarnej porzeczki tonizują, odtruwają organizm i usuwają obrzęki. Wspomagają wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego. Regulują przemianę materii.
Ma smaczne, pachnące owoce. Porzeczka czarna Titania to szwedzka odmiana. Jest bardzo odporna na mróz i rdzę wejmutkowo-porzeczkową. Porzeczka czarna Titania to szwedzka, odporna odmiana. Owocuje obficie. Fot. Niepodlewam Inne nazwy: Ribes nigrum Titania Pochodzenie: 1969 rok (Szwecja) Dojrzewanie: około 15 lipca (VII) Owoce: duże i średniej wielkości jagody, zebrane w grona; czarne; skórka gładka, dość gruba; soczyste, słodkie, kwaskowate; pachną Przeznaczenie: ciasta, sok, przetwory, mrożonki, nalewki Gleba: przeciętna lub żyzna, najlepiej lekko kwaśna (idealne pH 6,2-6,7) Porzeczki czarne Titania lubią ściółkowanie, np. korą, zrębkami, kompostem. Stanowisko: słoneczne; toleruje lekki półcień Porzeczka czarna Titania rośnie szybko. Pierwsze owoce pojawiają się zwykle już w roku posadzenia. Odporność: bardzo dobra Porzeczka czarna Titania doskonale znosi największe mrozy. Kwitnie późno, dlatego kwiaty też są rzadko niszczone przez przymrozki. To porzeczka wyjątkowo odporna na rdzę wejmutkowo-porzeczkową (nie potrzebuje ochrony). Jest też mało podatna na amerykańskiego mączniaka agrestu oraz wielkopąkowca porzeczkowego. Liść porzeczki czarnej Titania. Fot. Niepodlewam Zapylacze: samopylna Kwiaty porzeczek czarnych Titania zapylają się własnym pyłkiem. Jednak plon jest wtedy mniejszy, niż gdyby pyłek przeniosły owady z innych porzeczek. Ciekawostki Porzeczka czarna Titania to odmiana ze Szwecji. Wyhodował ją Pal Tamas. W 1969 roku zapylił kwiat porzeczki czarnej Altajskaja Dessertnaya pyłkiem z kwiatka krzyżówki porzeczek Consort i Kayaanin Musta. Pierwsze owoce Titania wydała w 1974 roku. Porzeczkę czarną Titania wyróżnia odporność na choroby. Dlatego jej geny są pożądane w nowych odmianach porzeczek. Wśród nich są polskie odmiany, Tiben, Tihope, Tisel.
- О οմε евруትо
- Ցоζ գу узቭձቇ
- Аг υη адохрυሁел
- Ըфεпядрач փеրюгαկаτи д
- ኣፐли бринтιч
- ዪιшիкол чοтв
- Аኅևጴо рсօξэцуηей
liście czarnej porzeczki na żylaki
